Dz.U.2019.1541 t.j. - Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r.

 o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej

Od wejścia w życie w dniu 11 lutego 2009 r. tzw. średniej nowelizacji ustawy  o powszechnym  obowiązku obrony nie obowiązuje już przymusowy pobór. Jednak nadal osoby w wieku 19 lat będą musiały zgłosić się do wojskowych komend uzupełnień, aby poddać się kwalifikacji wojskowej. Polega ona na założeniu ewidencji, ocenie stanu zdrowia i przydatności do służby wojskowej w razie różnych zagrożeń. Osoby niezainteresowane służbą zawodową zostaną przeniesione do rezerwy

Rejestracja

Rejestracji podlegają wszyscy obywatele polscy, którzy ukończą w danym roku kalendarzowym 18 lat, bez osobistego stawiennictwa. Prowadzi ją – na potrzeby założenia ewidencji wojskowej oraz przeprowadzenia kwalifikacji wojskowej – wójt lub burmistrz na podstawie danych uzyskanych z ewidencji ludności PESEL. Ewidencją objęte zostały osoby zamieszkałe na stałe lub zameldowane czasowo (powyżej 3 miesięcy).

Ograniczenia wiekowe

Nadzór nad przeprowadzeniem kwalifikacji wojskowej sprawuje minister spraw wewnętrznych i administracji. Kwalifikacji podlegają wszyscy mężczyźni oraz kobiety z kwalifikacjami przydatnymi do czynnej służby wojskowej (w razie mobilizacji lub wojny) w wieku od 19 lat do ukończenia w danym roku kalendarzowym 24 lat. Jeśli z różnych powodów obowiązek ten nie został dopełniony, to nowe przepisy wymagają zgłoszenia się do właściwego WKU w celu uregulowania stosunku do powszechnego obowiązku obrony. Obowiązek ten trwa do czasu ukończenia 50 lat, a w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny – do 60 lat. Kwalifikacji wojskowej mogą się także poddać ochotnicy w wieku co najmniej 18 lat, w tym również kobiety, bez względu na poziom wykształcenia.

Wezwania imienne

Terminy przeprowadzania tej kwalifikacji są ustalane corocznie w rozporządzeniach MON i MSWiA, ale przepisy muszą wejść w życie na 14 dni przed rozpoczęciem tej procedury. Kwalifikacja wojskowa jest prowadzona na podstawie wojewódzkiego planu kwalifikacji, ustalonego przez wojewodę przy współudziale szefa wojewódzkiego sztabu wojskowego na podstawie pisemnych wniosków wójtów lub burmistrzów (prezydentów miast) oraz wojskowych komendantów uzupełnień.

Wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast) wzywają do zgłoszenia się do kwalifikacji wojskowej za pomocą wezwań imiennych. Doręczane są co najmniej na 7 dni przed wyznaczonym terminem. Osoby, które z ważnych przyczyn nie mogły stawić się do kwalifikacji wojskowej w wyznaczonym terminie i miejscu, obowiązane będą zawiadomić o tym wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce pobytu stałego lub pobytu czasowego trwającego ponad trzy miesiące, dołączając jednocześnie dokumenty potwierdzające przyczyny niestawiennictwa. Brak usprawiedliwienia może być powodem nałożenia grzywny lub przymusowego doprowadzenia młodego człowieka przez policję.

Ograniczenia przy wyjazdach za granicę

Osoby, które nie stawiły się do kwalifikacji wojskowej, w roku kalendarzowym, w którym kończą 19 lat lub zostały powołane do odbycia czynnej służby wojskowej, zasadniczej lub szkolenia w obronie cywilnej bądź zastępczej – od dnia doręczenia karty powołania są zobowiązane do powiadomienia WKU przy wyjazdach za granicę. Podobne ograniczenia dotyczą żołnierzy rezerwy, którym nadano przydział mobilizacyjny.

Wymagane dokumenty

Na potrzeby ewidencji osoba zgłaszająca się do kwalifikacji wojskowej zobowiązana jest przedstawić:

•     aktualną fotografię o wymiarach 3x4 cm bez nakrycia głowy
•      dokumenty stwierdzające poziom wykształcenia lub pobieranie nauki

 Jakie procedury

Procedura kwalifikacji wojskowej obejmuje takie czynności jak: rejestracja, stawienie się przed powiatową komisją lekarska oraz przedstawicielem wojskowej komendy uzupełnień.

    W szczególności działania obejmują:                                                                                                                                                             

• sprawdzenie tożsamości osób podlegających stawieniu się do kwalifikacji wojskowej;
•  ustalenie zdolności do czynnej służby wojskowej;
• wstępne ustalenie przeznaczenia do poszczególnych form powszechnego obowiązku obrony RP;
• założenie lub aktualizację ewidencji wojskowej i przetwarzanie danych gromadzonych w tej ewidencji;
•  wydanie wojskowych dokumentów osobistych;
•  przeniesienie osób podlegających stawieniu się do kwalifikacji wojskowej do rezerwy i wydanie na ich wniosek zaświadczeń o uregulowanym stosunku do służby wojskowej      
• przygotowanie rekrutacji wojskowej do ochotniczych form służby wojskowej.

W wyniku kwalifikacji wojskowej nastąpi uregulowanie stosunku do służby wojskowej, poprzez przeniesienie do rezerwy bez odbywania czynnej służby wojskowej. Oznacza to zarazem, że osoby te nie zostaną powołane do odbycia obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej.

Powiatowe i wojewódzkie komisje lekarskie

Do powiatowej komisji lekarskiej należy ustalenie zdolności do czynnej służby wojskowej. Osoby stawiające się do kwalifikacji wojskowej poddaje się obowiązkowym badaniom lekarskim, a także, stosownie do potrzeb i według decyzji przewodniczącego komisji lekarskiej, badaniom specjalistycznym, w tym psychologicznym oraz obserwacji szpitalnej. Ponadto młody człowiek jest obowiązany przedstawić komisji lekarskiej posiadaną dokumentację medyczną, w tym wyniki badań specjalistycznych przeprowadzonych w okresie dwunastu miesięcy przed dniem stawienia się do kwalifikacji wojskowej.

Orzeczenie powiatowej komisji lekarskiej doręcza się osobie stawiającej się do kwalifikacji wojskowej i wojskowemu komendantowi uzupełnień na piśmie wraz z uzasadnieniem. Od tego orzeczenia przysługuje odwołanie do wojewódzkiej komisji lekarskiej w terminie 30 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Orzeczenie to może być zmienione przez wojewódzką komisję lekarską również z urzędu, jeżeli zostało wydane z naruszeniem przepisów prawa.

Przepustka zdrowotna

Jedynie uzyskanie kategorii zdrowia A stanowi przepustkę do odbycia czynnej służby wojskowej, co oznacza także zdolność do odbywania zasadniczej służby wojskowej, nadterminowej zasadniczej służby wojskowej, zajęć wojskowych w czasie trwania studiów wyższych, przeszkolenia wojskowego, okresowej służby wojskowej, ćwiczeń wojskowych, zasadniczej służby i szkolenia w obronie cywilnej, służby zastępczej, jak również służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny;

 Nowe przepisy przewidują, że wniosek o zmianę kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej A lub B składa się za pośrednictwem wojskowego komendanta uzupełnień. Do wniosku osoba stawiająca się do kwalifikacji wojskowej dołącza zaświadczenie lekarskie stwierdzające zmiany w jej stanie zdrowia, jakie nastąpiły od dnia ostatniego orzeczenia ustalającego kategorię zdolności do czynnej służby wojskowej.